رای وحدت رویه شماره‌های ۱۸۱۵ الی ۱۸۲۵ مورخ ۱۳۹۹/۱۱/۲۱ هیات عمومی دیوان عدالت اداری

تاریخ دادنامه: ۱۳۹۹/۱۱/۲۱ شماره دادنامه: ۱۸۱۵ الی ۱۸۲۵

شماره پرونده: ۹۹۰۱۱۵۷ ـ ۹۹۰۱۱۵۳ ـ ۹۹۰۰۹۵۶ ـ ۹۹۰۰۹۴۹ ـ ۹۹۰۰۸۴۸ ـ ۹۹۰۰۲۸۱ ـ ۹۸۰۴۰۶۹ ـ ۹۹۰۲۱۳۶ ـ ۹۹۰۱۷۵۱ ـ ۹۹۰۱۴۴۲ ـ ۹۹۰۱۴۴۰

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

اعلام‌کننده تعارض: آقایان و خانم‌ها:‌ هادی کرمانی (مستشار تجدیدنظر دیوان عدالت اداری)، علی مهری، حمیدرضا آقائی، آذر گلستانی، نسرین شجاعی، فاطمه زهرا ربانی، لیلا منتظری، فریبا پازکی، سیما بشیری، انسیه روستا صالحی، فاطمه سالاری

موضوع: اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری

گردش‌کار: در خصوص دادخواست پرستاران شاغل در بیمارستان‌های وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی به خواسته الزام به بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان‌آور شعب دیوان عدالت اداری، آراء متفاوتی صادر کرده‌اند.

گردش‌کار پرونده‌ها و مشروح آراء به قرار زیر است:

الف: شعبه ۵۷ بدوی دیوان عدالت اداری با موضوع دادخواست خانم ثریا نادری به طرفیت تامین اجتماعی تهران و به خواسته الزام به بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان‌آور بر مبنای مصوبه مشاغل سخت و زیان‌آور پرستاری و قانون تفسیر جزء ۱ بند (ب) تبصره ۲ سال ۱۳۷۶ قانون تامین اجتماعی به موجب دادنامه شماره ۹۷۰۹۹۷۰۹۰۱۷۰۲۲۰۰ ـ ۱۳۹۷/۱۰/۱۶ به شرح زیر رای صادر کرده است:

با عنایت به محتویات پرونده شامل اظهارات طرفین به شرح دادخواست و لایحه تقدیمی و مستندات ابرازی از ناحیه ایشان، نظر به اینکه وفق ماده ۴ آیین‌نامه اجرایی قانون ارتقای بهره‌وری کارکنان بالینی نظام سلامت مشاغل کارکنان بالینی بیمارستان‌های روانی و سوختگی و مشمولین موضوع ماده ۱۶ قانون سازمان نظام پرستاری مشاغل در بخش‌های دولتی و غیردولتی از جمله مشاغل سخت و زیان‌آور محسوب می‌شوند و لحاظ اینکه طبق تبصره ۳ قانون نحوه بازنشستگی جانبازان جنگ تحمیلی و معلولین عادی و شاغلین مشاغل سخت و زیان‌آور و ایضاً تبصره‌های ۱ و ۲ ماده ۵ آیین‌نامه اجرای آن بازنشستگی شاغلین مشاغل سخت و زیان‌آور با دارا بودن بیست سال سابقه خدمت با حداکثر پنج سال سنوات ارفاقی به شرح اعلام شده تجویز شده است و لحاظ سابقه اشتغال شاکی و اینکه حسب مستندات ارائه شده اشتغال نامبرده در مدت اعلامی تحت عنوان شغلی پرستاری محرز است. علیهذا بنا به مراتب معنونه شاکی مشمول مقررات مارالذکر تلقی می‌گردد. بر این اساس و اینکه خوانده نیز دفاع مؤثری ایراد ننموده است شکایت شاکی وارد تشخیص و حکم به ورود آن مبنی براجابت خواسته به شرح معنونه صادر و اعلام می‌نماید. رای صادره ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ قابل اعتراض در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می‌باشد.

رای مذکور به موجب دادنامه شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۵۶۷۰۰۳۲۰ ـ ۱۳۹۸/۲/۲۳ در شعبه ۱۸ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری تایید شده است.

ب: شعبه ۴۹ بدوی دیوان عدالت اداری با موضوع دادخواست خانم نسرین خان محمدی به طرفیت سازمان تامین اجتماعی و به خواسته الزام به صدور حکم بازنشستگی (رای سخت و زیان‌آور) به موجب دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۹۵۷۴۰۲۰۵۷ ـ ۱۳۹۵/۱۱/۱۸ به شرح زیر رای صادر کرده است:

در خصوص شکایت خـانم نسرین خان محمدی به شرح دادخواست با توجه به مستندات و اوراق در پرونده و به موجب نظریه مورخ ۱۳۹۳/۱۲/۱۹ کمیته استانی بررسی و تشخیص و تطبیق استان تهران مشاغل سخت و زیان‌آور و نیز احکام کارگزینی ارائه شده در پرونده شغلی نامبرده از تاریخ ۱۳۷۴/۷/۱۹ تا ۱۳۹۵/۲/۱ جزء مشاغل سخت و زیان‌آور تشخیص داده شد، بنابراین به موجب بند ۵ جزء (ب) ماده واحده قانون اصلاح تبصره ۲ الحاقی ماده ۷۶ قانون اصلاح مواد ۷۲ و ۷۷ و تبصره ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی و آیین‌نامه اجرایی مربوط به آن حکم به ورود شکایت و الزام طرف شکایت به اجابت خواسته صادر و اعلام می‌گردد. رای صادره ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری است.

رای مذکور به موجب دادنامه شماره ۹۶۰۹۹۷۰۹۵۶۶۰۰۱۱۶ ـ ۱۳۹۶/۱/۲۳ در شعبه ۱۶ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری تایید شده است.

ج: شعبه ۴۷ بدوی دیوان عدالت اداری با موضوع دادخواست خانم آذر گلستانی به طرفیت اداره کل تامین اجتماعی و به خواسته پذیرش و احتساب ایام خدمت، جزء مشاغل سخت و زیان‌آور و صدور حکم بازنشستگی بر اساس آن به موجب دادنامه شماره ۹۷۰۹۹۷۰۹۰۲۵۰۱۷۸۵ ـ ۱۳۹۷/۷/۴ به شرح زیر رای صادر کرده است:

در خصوص شکایت خانم آذر گلستانی، علیه اداره کل تامین اجتماعی شرق تهران، مبنی بر الزام طرف شکایت به پذیرش و احتساب ایام خدمت، جزو مشاغل سخت و زیان‌آور و صدور حکم بازنشستگی بر اساس آن، با عنایت به رای کمیته استانی مبنی بر سخت و زیان‌آور بودن شغل شاکیه به استناد بند ۱ جزء (ب) تبصره ۲ ماده واحده قانون اصلاح تبصره ۲ الحاقی ماده ۷۶ قانون اصلاح مواد ۷۲ و ۷۷ و تبصره ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی و الحاق دو تبصره به ماده ۷۶ (مصوب ۱۳۸۰/۷/۱۴) و قانون استفساریه آن و ماده ۱۰ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ حکم به ورود شکایت شاکی و الزام اداره طرف شکایت به پذیرش و احتساب سوابق کاری شاکی که مورد تایید کمیته استانی قرار گرفته است به عنوان مشاغل سخت و زیان‌آور و محاسبه هر یک سال معادل یک و نیم سال سابقه و اصلاح حکم بازنشستگی بر اساس آن پس از احراز اشتغال شاکی در شغل مورد ادعای وی از ناحیه اداره طرف شکایت و پس از احراز سایر شرایط قانونی صادر و اعلام می‌گردد. رای صادره ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ قابل اعتراض و رسیدگی مجدد در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می‌باشد.

رای مذکور به موجب دادنامه شماره ۹۷۰۹۹۷۰۹۵۶۸۰۲۷۵۹ ـ ۱۳۹۷/۹/۱۱ در شعبه ۱۹ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری نقض و قرار رد شکایت صادر شد. ولیکن در اجرای اعاده دادرسی، نسبت به دادنامه فوق‌الذکر، مجدداً شعبه ۱۹ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره ۹۹۰۹۹۷۰۹۵۶۸۰۰۹۸۹ ـ ۱۳۹۹/۵/۱۳ به شرح زیر رای صادر کرده است:

در خصوص دادخواست اعاده دادرسی خانم آذر گلستانی نسبت به دادنامه شماره ۲۷۵۹ ـ ۱۳۹۷/۹/۱۱ صادره از این شعبه در پرونده کلاسه ۹۷۳۴۳۵ با توجه به محتویات پرونده مطروحه و پرونده اصلی نظر به اینکه در پرونده سابق به شماره دادنامه ۲۷۵۹ ـ ۱۳۹۷/۹/۱۱ خانم آذر گلستانی بدون ارائه مدارک قانونی احتساب ایام خدمت به عنوان سخت و زیان‌آور معادل یک سال یک و نیم سال شده بود شغل وی مشمول مشاغل سخت و زیان‌آور بوده ولیکن دلیل اثبات اشتغال نسبت به ایام مورد ادعا ارائه نگردیده بود. در این مرحله از رسیدگی نامبرده احکام کارگزینی خود را پیوست سابقه نموده که مؤید اشتغال سال به سال وی بوده و ضرورتی به اثبات اشتغال در اداره کار (هیات‌های حل اختلاف) ندارد. بنا به مراتب حکم به پذیرش اعاده دادرسی و نقض رای سابق‌الصدور این شعبه و الزام تامین اجتماعی به اجابت خواسته وی برابر احکام کارگزینی مطابق مقررات تامین اجتماعی صادر و اعلام می‌گردد. این رای به استناد ماده ۹۸، ۷۸، ۷۱ و ۳ از قانون دیوان عدالت اداری صادر شده و قطعی است.

در خصوص دادخواست‌های خانم‌ها و آقایان: زهرا دوامی سرند، علی مهری، فریبا پازکی، لیلا منتظری، انسیه روستا صالحی، سیما شیری به طرفیت اداره کل تامین اجتماعی استان تهران و به خواسته الزام به احتساب عناوین شغلی در مشاغل سخت و زیان‌آور با عنوان پرستار و صدور حکم بازنشستگی بر آن اساس به موجب آرای شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۵۶۲۰۳۳۹۴ ـ ۱۳۹۸/۱۰/۲۲، ۹۸۰۹۹۷۰۹۵۶۵۰۳۴۴۶ ـ ۱۳۹۸/۱۱/۲۶، ۹۸۰۹۹۷۰۹۵۶۵۰۳۳۴۵ ـ ۱۳۹۸/۱۱/۲۶، ۹۹۰۹۹۷۰۹۵۶۷۰۰۲۲۶ ـ ۱۳۹۹/۱/۲۳، ۹۸۰۹۹۷۰۹۵۶۹۰۲۴۰۶ ـ ۱۳۹۸/۸/۱۸، ۹۸۰۹۹۷۰۹۵۶۹۰۳۹۴۹ ـ ۱۳۹۸/۱۲/۱۱ در شعب ۱۶، ۱۷، ۱۸ و ۲۰ به طور خلاصه تجدیدنظر دیوان عدالت اداری با این استدلال که به موجب بند (ح) ماده ۱۲ اساسنامه دانشگاه آزاد مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب مقررات مربوط به اعضای هیات علمی و کارکنان دانشگاه آزاد به عهده هیات امنای دانشگاه آزاد محول شده است و به موجب بند ۶ سومین صورت جلسه کمیسیون دائمی هیات امنای دانشگاه مصوب سال ۱۳۹۲ کارکنان دانشگاه آزاد تابع آیین‌نامه خاص اداری استخدامی مصوب هیات امنا اعلام شده است رای به رد شکایت صادر شده است.

همچنین در خصوص دادخواست خانم فاطمه زهرا ربانی به طرفیت سازمان تامین اجتماعی و به خواسته الزام سازمان به صدور حکم بازنشستگی بر اساس مشاغل سخت و زیان‌آور پرستاری و اعاده حقوق تضییع شده از تاریخ استحقاق به موجب دادنامه شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۰۳۷۰۱۳۲۴ ـ ۱۳۹۸/۶/۲ به شرح زیر رای صادر کرده است:

در خصوص دعوای خانم فاطمه زهرا ربانی به طرفیت سازمان تامین اجتماعی شعبه ۴ تهران دایر به الزام سازمان به صدور حکم بازنشستگی بر اساس مشاغل سخت و زیان‌آور پرستاری و اعاده حقوق تضییع شده از تاریخ استحقاق با توجه به محتویات پرونده و مدافعات طرف شکایت طبق لایحه تقدیمی مبنی بر اینکه شاکی تابع آیین‌نامه خاص استخدامی دستگاه متبوعه خویش بوده و از شمول قانون کار خروج موضوعی داشته و مشمول قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و معلولین عادی و شاغلین مشاغل سخت و زیان‌آور مصوب سال ۱۳۶۷ و آیین‌نامه اجرایی قانون یاد شده مصوب ۱۳۸۵/۲/۱۰ بوده و طبق ماده یک آیین‌نامه دستگاه می‌تواند با جمع شرایط مستخدم را بازنشسته نماید و الزام‌آور نبوده لذا خواسته قابل اجابت نبوده به استناد مطالب معنونه و مواد ۱۰ و ۶۵ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ حکم بر رد شکایت مطروحه صادر و اعلام می‌نماید. رای صادره ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ قابل اعتراض در شعب تجدیدنظر دیوان می‌باشد.

رای مذکور به موجب دادنامه شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۵۵۶۰۲۲۹۷ ـ ۱۳۹۸/۷/۱۷ در شعبه ۱۵ تجدیدنظردیوان عدالت اداری به دلیل خارج بودن اعتراض از مهلت مقرر قانونی (۲۰ روزه)، قرار رد دادخواست صادر شده است.

هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۳۹۹/۱۱/۲۱ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

الف ـ تعارض در آراء محرز است.

ب ـ۱ـ بند (ح) ماده ۱۲ اساسنامه اصلاحی دانشگاه آزاد اسلامی مصوب ۱۳۸۹/۱/۲۸ یکی از وظایف و اختیارات هیات امنای دانشگاه آزاد اسلامی را تصویب مقررات مربوط به اعضای هیات علمـی و کارکنان اداری دانشگاه اعلام کرده و بند ۶ سومین صورت جلسـه کمیسیون دائمی هیات امنای دانشگاه مصوب آذر ماه سال ۱۳۹۲ اعضای هیات علمی و کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی را صرفاً تابع آیین‌نامه‌های خاص اداری استخدامی مصوب هیات امنا اعلام کرده است. طبق ماده ۱۸۸ قانون کار نیز مقرر شده است اشخاص مشمول قوانین و مقررات خاص استخدامی، مشمول مقررات قانون کار نخواهند بود. بنابراین اعضای هیات علمی و کارکنان اداری دانشگاه آزاد از شمول مقررات قانون کار خارج بوده و رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری به شماره ۱۵۵ ـ ۱۳۹۳/۲/۲۹ نیز مؤید این امر است.

۲ـ با توجه به ماده ۵ اساسنامه دانشگاه آزاد اسلامی اصلاحی ۱۳۸۹/۸/۱۱ دانشگاه موسسه‌ای غیر خصوصی و غیردولتی است و با این وصف از شمول قانون مدیریت خدمات کشوری و ماده ۱۰۳ آن خارج می‌باشد.

۳ـ طبق ماده واحده قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و معلولین عادی و شاغلین مشاغل سخت و زیان‌آور، «کلیه وزارتخانه‌ها، شرکت‌ها، مؤسسات دولتی، شهرداری‌ها، بانک‌ها ، مؤسسات و شرکت‌ها و سازمان‌هایی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر‌ نام است و همچنین بنیاد شهید و امور ایثارگران انقلاب اسلامی ایران» مشمول قانون مذکور خواهند بود و مطابق با ماده ۵ اساسنامه اصلاحی دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه یک مؤسسه می‌باشد و وفق بند (الف) ماده ۲ قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران مصوب ۱۳۹۱/۱۰/۲۸، یکی از مؤسسات مستلزم ذکر نام، دانشگاه آزاد اسلامی اعلام شده است، بنابراین اعضای هیات علمی و کارکنان اداری دانشگاه آزاد اسلامی مشمول قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و معلولین عادی و شاغلین مشاغل سخت و زیان‌آور بوده و بر حسب تبصره ۳ قانون مذکور که بیان می‌دارد «شاغلین مشاغل سخت و زیان‌آور که وظایف مربوط به شغل آنان باعث بروز ناراحتی‌های جسمی و روحی می‌گردد، می‌توانند با داشتن‌ حداقل بیست سال سابقه خدمت، بر اساس درخواست کتبی خود با حداکثر پنج سال ارفاق بازنشسته شوند»، می‌توانند با ۲۰ سال سابقه تقاضای بازنشستگی نمایند و دستگاه مکلف به پذیرش درخواست بازنشستگی می‌باشد.

۴ـ با توجه به اینکه طبق ماده ۲ اساسنامه اصلاحی دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه یک مؤسسه آموزشی و پژوهشی بوده و بیمارستان‌های وابسته به دانشگاه آزاد نیز به دلیل انجام امور آموزشی و پژوهشی و فعالیت اساتید دانشگاه در آن، به عنوان واحدی از دانشگاه محسوب می‌گردند، بنابراین پرستاران بیمارستان‌های مذکور نیز مشمول مقررات مربوط به اعضای هیات علمی و کارکنان اداری دانشگاه آزاد اسلامی محسوب شده و مآلاً می‌توانند با ۲۰ سال سابقه خدمت، با ۵ سال سنوات ارفاقی بازنشسته گردند.

بنا به مراتب مذکور، با توجه به شمول تبصره ۳ قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و معلولین عادی و شاغلین مشاغل سخت و زیان‌آور بر پرستاران بیمارستان‌های وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی، دادنامه شماره ۳۲۰ ـ ۱۳۹۸/۲/۲۳ شعبه ۱۸ تجدیدنظر که در تایید دادنامه شماره ۲۲۰۰ ـ ۱۳۹۷/۱۰/۱۶ شعبه ۵۷ بدوی مبنی بر ورود شکایت صادر شده صحیح و موافق مقررات است. این رای به استناد بند ۲ ماده ۱۲ و ماده ۸۹ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم‌الاتباع است.

رئیس هیات عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بهرامی