قانون تشکیل شوراهای آموزش و پرورش در استانها، شهرستانها و مناطق کشور
قانون تشکیل شوراهای آموزش و پرورش در استانها، شهرستانها و مناطق کشور
مصوب ۱۳۷۱/۱۰/۲۶
ماده ۱ – به منظور تحقق مشارکت و نظارت مردم در امر آموزش و پرورش و بهره‌گیری از کلیه منابع و امکانات، جهت تأسیس، توسعه و تجهیز فضاهای آموزشی و پرورشی و تسهیل در فعالیتهای اجرایی آموزش و پرورش، شوراهای آموزش و پرورش در استانها و شهرستانها به شرح این قانون‌تشکیل می‌گردد.
ماده ۲ – منظور از شورای استان و شورای شهرستان و شورای منطقه که طبق این قانون تشکیل می‌شود، به ترتیب شورای آموزش و پرورش استان،شورای آموزش و پرورش شهرستان و شورای آموزش و پرورش منطقه است.
تبصره – تشکیل شورای آموزش و پرورش منطقه در شهرهای بزرگ و بخشهای کشور، به پیشنهاد شورای استان و تصویب وزارت آموزش و‌پرورش خواهد بود.
ماده ۳ – ترکیب شورای استان به شرح زیر است:
۱ – امام جمعه مرکز استان یا نماینده وی که از میان روحانیون آشنا به موازین تعلیم و تربیت اسلامی تعیین می‌شود. (در صورت صلاحدید مقام‌معظم رهبری)
۲ – استاندار.
۳ – مدیر کل آموزش و پرورش استان که دبیر و مسئول تعیین دستور جلسات شورا است.
۴ – شهردار مرکز استان.
۵ – رییس سازمان برنامه و بودجه استان.
۶ – معاون پرورشی اداره کل آموزش و پرورش استان.
۷ – مدیر کل یا رییس نوسازی و توسعه و تجهیز مدارس استان.
۸ – دو نفر از رؤسای آموزش و پرورش شهرستان به انتخاب رؤسای آموزش و پرورش مناطق استان.
۹ – یکی از استادان دانشگاه‌های استان با اولویت اساتید تعلیم و تربیت، به انتخاب سایر اعضای شورا.
۱۰- سه تا پنج نفر از معتمدان، فرهنگ‌دوستان اولیای دانش‌آموزان یا صاحبان حرف و اصناف شهر مرکز استان، بنا به پیشنهاد انجمن اولیاء و‌مربیان استان و تصویب سایر اعضای شورا.
تبصره ۱ – احکام اعضای شورای استان توسط وزارت آموزش و پرورش و با امضای وزیر آموزش و پرورش صادر می‌شود.
تبصره ۲ – دبیر شورا موظف است دستور جلسات و خلاصه نتیجه و مذاکرات شورا را برای نمایندگان استان مربوط در مجلس شورای اسلامی‌ارسال نماید. نمایندگان مذکور در صورت تمایل می‌توانند به عنوان ناظر در این جلسات شرکت کنند.
تبصره ۳ – آیین‌نامه داخلی شورای استان به تصویب وزیر آموزش و پرورش خواهد رسید.
تبصره ۴ – ریاست شورای استان با استاندار و در غیاب وی با مدیر کل آموزش و پرورش استان است.
ماده ۴ – وظایف و اختیارات شورای استان به شرح زیر است:
۱ – تصویب ضوابط مربوط به تعیین هزینه سرانه دانش‌آموزی هر یک از مناطق تابعه از بودجه دولتی، به نحوی که امکان توسعه کمی و کیفی‌فعالیتهای آموزشی و پرورشی در نقاط محروم و نیز برای مستضعفان فراهم شود و کمبودها و عقب‌ماندگیهای آموزش و پرورش مناطق به تدریج‌برطرف گردد.
۲ – تصویب تقویم آموزشی مناطق تابعه با توجه به شرایط اقلیمی و جمعیتی هر منطقه.
۳ – تصمیم‌گیری در مورد توزیع عوارض اخذ شده میان مناطق در شهر یا شهرستانهایی که بیش از یک منطقه آموزشی وجود دارد.
۴ – ارزیابی عملکرد شوراهای شهرستان و مناطق بر اساس گزارشهای واصله و انجام اقدامات لازم در هر مورد و استفاده از ابزارهای تشویق و‌تنبیه.
۵ – سیاستگذاری و برنامه‌ریزی جهت ایجاد و توسعه و تجهیز فضاهای آموزشی و پرورشی استان.
۶ – ارائه گزارش عملکرد سالیانه شورا توسط دبیر شورا به دولت از طریق وزارت آموزش و پرورش.
تبصره – مدیر کل آموزش و پرورش استان موظف است علاوه بر گزارشهای فصلی، همه‌ساله گزارش جامعی از فعالیتهای کمی و کیفی آموزش و‌پرورش شهرستانها و مناطق، و ارزشیابی و مقایسه عملکرد شوراها را به شورای استان ارائه نماید.
ماده ۵ – ترکیب شورای شهرستان به شرح زیر است:
۱ – امام جمعه مرکز شهرستان یا نماینده او که از بین روحانیون آشنا به موازین تعلیم و تربیت اسلامی معرفی می‌شود. (در صورت صلاحدید مقام معظم رهبری)
۲ – فرماندار.
۳ – رییس آموزش و پرورش شهرستان که دبیر و مسئول تعیین دستور جلسات شورا است.
۴ – معاون پرورشی یا مسئول امور تربیتی شهرستان.
۵ – رییس شورای شهرستان.
۶ – شهردار شهر مرکز شهرستان.
۷ – سه نفر از رؤسای مدارس در دوره‌های تحصیلی مختلف.
۸ – سه تا پنج نفر از اولیاء دانش‌آموزان یا معتمدان شهرستان به پیشنهاد انجمن اولیاء و مربیان شهرستان.
۹ – رییس شبکه بهداشت یا پزشک معتمد شهرستان.
تبصره ۱ – احکام اعضای شورای شهرستان توسط اداره کل آموزش و پرورش و با امضای مدیر کل آموزش و پرورش استان صادر می‌شود.
تبصره ۲ – انتخاب افراد مذکور در بندهای ۳ (در شهرستانهایی که بیش از یک منطقه آموزشی دارند) و ۷، ۸ و ۹ بر طبق دستورالعملی که وزارت‌آموزش و پرورش تهیه می‌کند، انجام می‌شود.
تبصره ۳ – ریاست جلسات با فرماندار و در غیاب وی بر عهده رییس اداره آموزش و پرورش شهرستان است.
تبصره ۴ – دبیر شورا موظف است دستور جلسات و خلاصه نتیجه مذاکرات شورا را برای نماینده یا نمایندگان شهرستان مربوطه در مجلس شورای‌اسلامی ارسال نماید. نمایندگان مربوط در صورت تمایل می‌توانند به عنوان ناظر در جلسات شرکت نمایند.
تبصره ۵ – در شهرستانهایی که دارای دانشگاه می‌باشند، شورا از اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها به ویژه از متخصصان رشته‌های علوم تربیتی و‌سایر رشته‌های مربوط به آموزش و پرورش، به عنوان مشاور برای حضور در جلسات شورا دعوت می‌کند.
ماده ۶ – شوراهای موضوع این قانون حداقل ماهی یک بار تشکیل جلسه می‌دهند و جلسات شورا با حضور دوسوم اعضاء رسمیت یافته و‌تصمیمات آن با اکثریت آراء حاضر معتبر خواهد بود.
تبصره – جلسات شورا در اداره آموزش و پرورش محل تشکیل می‌گردد.
ماده ۷ – اعضاء شورا برای مدت دو سال انتخاب و در صورت تغییر، فوت و یا استعفای یکی از اعضاء شورا جانشین او به ترتیب مقرر در این قانون‌و دستورالعملهای مربوط تعیین می‌شود، انتخاب مجدد اعضاء مجاز است.
ماده ۸ – وظایف و اختیارات شورای شهرستان به شرح زیر است:
۱ – توزیع اعتبارات دولتی تخصیص‌یافته به صورت آموزشی و پژوهشی، به شهرستان بین مدارس و فعالیتهای مختلف، بر اساس ضوابطی که‌وزارت آموزش و پرورش معین می‌کند.
۲ – تصویب ضوابط مالی مدارس، شامل کلیه دریافتها و هزینه‌ها و سایر درآمدهای مردمی با توجه به کیفیت ارائه شد فعالیتهای آموزشی و‌پرورشی.
۳ – پیشنهاد وضع عوارض برای احداث، توسعه، نگهداری و تأمین و تجهیز و تهیه وسایل کمک آموزشی و پرورشی به مراجع ذیربط جهت‌تصویب.
۴ – برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری در مورد اجاره، احداث و توسعه اماکن آموزشی و پرورشی شهرستان (از نظر محل، دوره تحصیلی)
۵ – تصمیم‌گیری در خصوص توزیع و هزینه کردن عوارض اخذ شده برای احداث، توسعه و تعمیر اماکن آموزشی و پرورشی و تأمین تجهیزات لازم و سایر فعالیتها.
۶ – بررسی و تصمیم‌گیری برای برنامه‌ریزی نیروی انسانی مورد نیاز و ارائه نتایج آن به وزارت آموزش و پرورش از طریق شورای استان.
۷ – صدور مجوز برای بکارگیری افراد مازاد بر سهمیه استخدام رسمی از محل درآمدهای منطقه بر اساس قوانین کار و تأمین اجتماعی.
۸ – برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری درباره چگونگی تشویق و تقدیر از کارکنان شایسته و لایق مدارس و پرداخت فوق‌العاده خاص و کارانه بر اساس‌کیفیت و کمیت خدمات آنان.
۹ – تشویق و ترغیب متمکنین و صاحبان صنایع و اصناف به احداث و اهدای مدارس و مراکز آموزشی و پرورشی.
۱۰ – برنامه‌ریزی جهت ایجاد تسهیلات و بکارگیری ابزارهای مناسب جهت توسعه مدارس غیر انتفاعی ، آموزشگاه‌های علمی و فنی و حرفه‌ای و‌مدارس جوار کارخانه و مؤسسات مشابه و ترغیب مردم به مشارکت بیشتر در این زمینه.
۱۱ – نظارت مستمر بر فعالیتهای آموزش و پرورش منطقه و تهیه گزارش سالانه حاوی نقاط قوت و ضعف فعالیتها و ارائه پیشنهادهای لازم به‌شورای آموزش و پرورش استان.
۱۲ – برنامه‌ریزی و اقدام جهت تهیه زمین و سایر امکانات لازم به منظور تأمین و تجهیز فضاهای آموزشی و پرورشی منطقه از طریق خودیاری‌اهالی و همکاری مؤسسات و سازمانهای ذیصلاح دولتی و قانونی.
۱۳ – برنامه‌ریزی و بذل مساعی برای سوق دادن بخشی از درآمد بانکها، شرکتهای دولتی و غیر دولتی و کارخانه‌ها به امر توسعه و تجهیز اماکن‌آموزشی و پرورشی در چهارچوب مقررات مربوط.
۱۴ – کمک به ترویج و گسترش فعالیتهای پرورشی و آموزشی و استحکام اعتقادات دینی و مکارم اخلافی دانش‌آموزان.
۱۵ – برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری برای پرداخت کمک‌هزینه تحصیلی به دانش‌آموزان کم بضاعت از عواید محلی شورا و اعطای بورس تحصیلات‌عالی به دانش‌آموزان مستعد.
۱۶ – انجام وظایفی که شورای عالی آموزش و پرورش، شورای عالی انجمن اولیاء و مربیان و یا وزارت آموزش و پرورش به موجب اختیارات‌قانونی خود به شورا واگذار می‌نمایند.
۱۷ – بررسی راه‌های مختلف صرفه‌جویی و افزایش بهره‌وری منابع در چهارچوب سیاستهای وزارت آموزش و پرورش و شورای استان.
۱۸ – تلاش در گسترش آموزش و پرورش عمومی و تحت پوشش قرار دادن کلیه اطفال
واجب‌التعلیم منطقه، به طوری که هیچ یک از آنان از‌تحصیل باز نمانند.
۱۹ – جلوگیری از افت تحصیلی دانش‌آموزان و تلاش در ارتقاء کیفیت برنامه‌های آموزشی و پرورشی.
۲۰ – سازماندهی امکانات برای اجرای آموزشهای فنی و حرفه‌ای، کار دانش و کارآموزی دانش‌آموزان.
۲۱ – ارتقاء سطح دانش فرهنگیان و پیش‌بینی و تدارک وسایل رفاهی و معیشتی آنان و فراهم کردن امکانات لازم.
۲۲ – پیشنهاد برنامه سالانه توسعه فضاهای آموزشی و پرورشی و نیروی انسانی، بر اساس خط مشی‌ها و سیاستهای کلی وزارت آموزش و‌پرورش و ارائه آن به شورای استان.
تبصره – دریافت کمکها و خودیاری از اولیاء دانش‌آموزان و مردم در صورتی مجاز است که داوطلبانه پرداخت نمایند.
ماده ۹ – شرح وظایف و ترکیب شورای منطقه، حسب مورد مشابه شورای شهرستان و بر طبق دستورالعملی است که وزارت آموزش و پرورش‌تهیه و به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش می‌رساند.
تبصره – ایفای وظایف شورای شهرستان و منطقه بر اساس ضوابط کلی و دستورالعملهایی است که به وسیله وزارت آموزش و پرورش ابلاغ‌می‌گردد.
ماده ۱۰ – شهرداریها موظفند با تدوین آیین‌نامه‌ها و اتخاذ روشهای لازم نسبت به وصول عوارض مصوب در این قانون و واریز آن به حساب معین‌خزانه اقدام نمایند.
ماده ۱۱ – مدیران مدارس موظفند مدارس تحت مدیریت خود را بر اساس بودجه تخصیص‌یافته از محل منابع زیر و در چهارچوب ضوابط آموزش‌و پرورش و خط مشی‌ها و سیاستهای شوراهای مناطق و با همکاری انجمن اولیاء و مربیان با کیفیت مناسب اداره نمایند:
۱ – اعتبارات دولت که به صورت سرانه دانش‌آموزی پرداخت می‌شود.
۲ – کمک‌های مردمی.
۳ – سهمی که از طریق شورای آموزش و پرورش شهرستان یا منطقه از عوارض اخذ شده در اختیار مدرسه قرار می‌گیرد.
۴ – وجوه حاصل از ارائه خدمات آموزشی و پرورشی فوق برنامه.
ماده ۱۲ – رییس آموزش و پرورش شهرستان یا منطقه، موظف است هر سال گزارش جامعی از فعالیتهای کمی و کیفی آموزش و پرورش شهرستان‌یا منطقه را به شورای مربوط ارائه دهد.
ماده ۱۳ – منابع مالی شوراهای مناطق برای هزینه‌های جاری و عمرانی عبارتند از:
۱ – سهم منطقه از اعتباراتی که در بودجه جاری و عمرانی سالانه دولت که بر اساس تعداد دانش‌آموزان برای هر استان پیش‌بینی می‌گردد.
۲ – یک درصد از بهای فروش کالا و خدمات کارخانه‌ها و مؤسسات خدماتی و تولیدی استان که از طریق شورای استان میان مناطق توزیع‌می‌شود.
۳ – تا پنج درصد عوارض صدور پروانه‌های ساختمانی، تفکیک زمینها، پذیره و نوسازی علاوه بر عوارض مذکور را که شهرداریها دریافت می‌کنند.
۴ – عواید حاصل از فروش ساختمانها و زمینهای بلااستفاده و نیز ساختمانها و زمینهای دیگر که در اختیار آموزش و پرورش است و می‌توان آنها را‌با توجه به نیازهای آموزش و پرورش تبدیل به احسن نمود، در چهارچوب ضوابطی که از سوی وزارت آموزش و پرورش معین می‌شود.
تبصره ۱ – عواید حاصل از بندهای (۳ و ۴) صرفاً به مصرف احداث و توسعه فضاهای آموزشی و پرورشی همان شهرستان می‌رسد.
تبصره ۲ – عواید حاصل از بندهای ۲ و ۳ و ۴ به خزانه واریز می‌گردد و هر ساله معادل آن در لایحه بودجه در ردیف معین به صورت تخصیص‌یافته پیش‌بینی می‌شود تا مطابق ضوابط این قانون به مصرف برسد.
۵ – هدایا و کمک‌های دستگاه‌ها و نهادهای دولتی و غیر دولتی و افراد خیر.
تبصره – آیین‌نامه اجرایی این ماده به پیشنهاد وزارت آموزش و پرورش به تصویب هیأت وزیران می‌رسد.
ماده ۱۴ – شورای استان با توجه به توسعه آینده آموزش و پرورش در هر یک از مناطق تابع، و امکانات درآمدی از مناطق و استان، سهم هر منطقه را‌از اعتبارات جاری دولت که در قانون بودجه برای آموزش و پرورش عمومی و فنی و حرفه‌ای هر استان از فصل آموزش و پرورش عمومی، فنی و‌حرفه‌ای و سایر فصول پیش‌بینی می‌شود، تعیین می‌کند.
تبصره ۱ – اعتبار دولتی سهم هر منطقه در قالب موافقتنامه‌های مستقل بین ادارات کل آموزش و پرورش و سازمان برنامه و بودجه استان در قالب‌دو برنامه "خدمات اداری" و "خدمات آموزشی و پرورشی" مبادله می‌شود.
تبصره ۲ – اعتبار مربوط به برنامه خدمات آموزشی و پرورشی به صورت کمک بوده، و مطابق با دستورالعملی که وزارت آموزش و پرورش ابلاغ‌می‌نماید هزینه می‌شود.
ماده ۱۵ – وزارت آموزش و پرورش بر اساس برنامه‌های توسعه اقتصادی و اجتماعی دولت و شاخصهای آن در استانها، همچنین امکانات درآمدی‌هر استان، سهم اعتبارات عمرانی استان از بودجه عمرانی دولت را در قالب اعتبارات عمرانی پیش‌بینی شده، برای احداث و توسعه فضاهای آموزش و‌پرورشی از فصل آموزش و پرورش عمومی، فنی و حرفه‌ای و سایر فصول، بر اساس سرانه دانش‌آموزی تعیین و در اختیار شورای استان قرار می‌دهد.
ماده ۱۶ – کلیه شهرداریها موظفند با توجه به نیازهای پیش‌بینی شده در طرحهای تفصیلی شهرها با استفاده از امکانات و مجوزهای قانونی خود‌زمینه احراز مالکیت زمینهای پیش‌بینی شده جهت توسعه فضاهای آموزشی و پرورشی شهرهای مربوطه را برای ادارات آموزش و پرورش فراهم سازد.برای تأمین اعتبارات لازم جهت اجرای این ماده شورای آموزش و پرورش شهرستان یا منطقه می‌تواند با پیشنهاد و تصویب شورای استان بخشی از‌هزینه‌های خرید زمین و ساخت فضاهای آموزشی و پرورشی را از سازندگان واحدهای جدید تجاری دریافت و به حساب خزانه واریز نمایند. صد‌درصد منافع دریافتی به صورت تخصیص‌یافته در اختیار آموزش و پرورش قرار خواهد گرفت. کمیسیونهای موضوع ماده ۵ قانون شورای عالی شهرسازی و معماری موظفند ضمن رعایت استانداردهای مربوطه درخواستهای شهرداری و آموزش و‌پرورش را در چهارچوب اجرای این ماده به صورت خارج از نوبت رسیدگی نمایند.
تبصره – حداکثر مبالغ دریافتی موضوع این ماده برای هر متر مربع زیربنا نباید از ۵% بهای یک متر مربع ساختمانهای مشابه در همان منطقه تجاوز‌نماید.
ماده ۱۷- کمیسیون موضوع ماده ۵ قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معماری موظف است با رعایت استانداردهای مربوطه به تعیین سطح‌کاربری‌های آموزشی در طرحهای جامع، طبق درخواست شورای استان، نسبت به تغییر کاربری زمینهای مورد نظر، همکاری و اقدام نماید. نقل و انتقال‌زمینها و املاک موضوع این ماده از پرداخت هر گونه عوارض و مالیات و حق‌الثبت معاف هستند.
ماده ۱۸- کلیه احداث‌کنندگان شهرهای جدید و شهرکهای مسکونی در تمام نقاط کشور و در داخل و خارج از حریم قانونی شهرها، اعم از اشخاص‌حقیقی و حقوقی، مؤسسات دولتی، غیر دولتی، نهادها و کارخانه‌ها مکلفند همزمان با تهیه و آماده‌سازی زمین یا ساخت واحدهای مسکونی و صنعتی‌به تناسب تعداد و سطح زیربنای این گونه واحدها نسبت به احداث و تأمین فضای آموزشی و پرورشی مورد نیاز در مقاطع مختلف بر اساس‌استانداردهای مصوب، به طور مستقیم یا با پرداخت هزینه مربوط به سازمان نوسازی و توسعه و تجهیز مدارس، بر طبق نظر شورای شهرستان یا منطقه‌اقدام نمایند.
ماده ۱۹ – خرید کلیه تجهیزات اداری، آموزشی و پرورشی، کمک آموزشی، آزمایشگاهی، کارگاهی و مصالح ساختمانی مورد نیاز واحدهای‌آموزشی و تربیتی که امکان تهیه آن از تولیدات داخلی کشور نیست، مشمول پرداخت حقوق و عوارض گمرکی و سود بازرگانی نمی‌باشند.
ماده ۲۰ – انحلال شورای شهرستان یا منطقه به پیشنهاد مدیر کل آموزش و پرورش و اطلاع شورای استان، با تصویب وزیر آموزش و پرورش‌می‌باشد و انحلال شورای استان به پیشنهاد وزیر آموزش و پرورش و تصویب شورای عالی آموزش و پرورش صورت می‌گیرد و تا تشکیل شورای‌جدید، هیأتی که از سوی وزیر آموزش و پرورش تعیین می‌شود، عهده‌دار وظایف شورای منحل شده، می‌گردد.
تبصره – حداکثر مدت مسئولیت هیأتهای مذکور سه ماه بوده و ظرف این مدت شوراهای آموزش و پرورش استان و شهرستان باید تشکیل شود.
ماده ۲۱ – وزارت آموزش و پرورش موظف است حداکثر ظرف پنج سال، شوراهای استانها و شهرستانها را در تمام نقاط کشور تشکیل دهد.
ماده ۲۲ – آیین‌نامه اجرایی این قانون ظرف مدت سه ماه وسیله وزارت آموزش و پرورش و وزارت کشور و سازمان امور اداری و استخدامی تهیه و‌به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
قانون فوق مشتمل بر بیست و دو ماده و بیست و یک تبصره در جلسه روز یک شنبه بیست و ششم دی ماه یک هزار و سیصد و هفتاد و دو مجلس‌شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۱۳۷۲.۱۰.۲۹ به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
رئیس مجلس شورای اسلامی – علی‌اکبر ناطق نوری
