نحوه اجرای قانون اساسی و حقوق اساسی و شهروندی

پایگاه خبری اختبار-  همایش حقوق اساسی و شهروندی دوشنبه اول دی ماه با حضور حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی رییس جمهوری برگزار شد. در این همایش نحوه ی اجرای قانون اساسی و حقوق اساسی و شهروندی  مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

رییس جمهوری در این نشست با تاکید بر جایگاه  ویژه ی قانون اساسی گفت: قانون اساسی نظام مندی حکومت، چهار چوب بخش های مختلف حاکمیت  و رابطه ی بین آن ها ، رابطه ی بین مردم و حاکمیت را تبیین میکند.

وی افزود: در زمان تدوین قانون اساسی چگونگی نقش مردم و آرای مردم در تعیین حاکمیت جدید مورد بحث و بررسی قرار گرفت. وقتی شما در حکومتی به آرای مردم اتکاء می‌کنید ، اگر سیستم حزبی نداشته باشید کار مقداری سخت می‌شود اما اگر نظام حزبی باشد راحت تر است. در نظام حزبی مدام بحث و گفت‌وگو و چارچوب را مشخص می‌کنند.

رییس جمهور با تاکید بر اینکه بحث بازنگری قانون اساسی زمانی که مورد نیاز باشد، اشکالی هم ندارد، گفت: قانون اساسی معمولاً دیر به دیر در دنیا اصلاح می‌شود. ۳۱ سال است قانون اساسی تغییر نکرده است. قبلاً ۱۰ سال پس از ارتحال حضرت امام (ره) در قانون اساسی اصلاحاتی انجام گرفت.  اما ۳۱ سال قانون اساسی تغییر نکرده و ممکن است زمانی تغییر کند.

روحانی با تاکید بر قانون اساسی، تصریح کرد: از سال ۵۸ که این قانون اساسی تدوین شده و مخصوصاً جاهایی که درباره حقوق ملت آمده و فصل ۳ آن که قوانین روشن و اصول واضح و مدرن است، چیزی است که می‌توان آن را در دنیا به عنوان یک قانون اساسی مدرن عرضه کرد.  متاسفانه فهم همه از قانون اساسی یکی نیست و ارکان حکومت یعنی دولت، مجلس و قوه قضاییه فهم مشترکی از قانون اساسی ندارند، البته در قانون پیش بینی شده اگر در بخشی از آن نیاز به تفسیر بود، چه نهادی باید تفسیر لازم را انجام دهد.

وی با بیان اینکه فهم و استنباط ما از قانون شبیه یکدیگر نیست، تأکید کرد: در جمهوری اسلامی، برنامه طبق اصل ۱۳۴ و اجرای قانون بر عهده رییس‌جمهوری است و به  صراحت در قانون ذکر شده که خط مشی و برنامه به عهده رییس‌جمهوری است و ذکر شده که وقتی برنامه و خط‌ مشی بر عهده رییس‌جمهوری است، چندبار باید برنامه تعیین کنیم.

رییس جمهور ادامه داد: اصل ۱۳۴ قانون اساسی می‌گوید تعیین خط و مشی بر عهده رییس جمهور است و مجلس برنامه پنج‌ساله تصویب می‌کند. درک و فهم این گونه مسایل که چگونه تلفیق می‌شوند بسیار مهم است.

روحانی با اشاره به برداشت متفاوت برخی از اصل ۱۳۴ قانون اساسی اظهار کرد: این اصل در هر دوره‌ یک جور تفسیر می‌ شود.

وی ادامه داد: اصل ۱۱۳ قانون اساسی می‌گوید: رییس‌جمهوری دومین مقام کشور است و عالی‌ترین مقام رسمی کشور بعد از رهبری، رئیس‌جمهوری است، بلافاصله بعد از این می‌گوید مسئول اجرای قانون اساسی است، یعنی کسی که بعد از رهبری بالاترین مقام کشور است، مسئولیت اجرای قانون اساسی را به عهده دارد و جز مواردی که البته بر عهده رهبری است.

رییس ‌جمهور با اشاره به جایگاه همه‌پرسی در قانون اساسی تصریح کرد: اصل ۵۹ قانون اساسی می‌تواند در مقاطعی که اختلاف نظر اساسی وجود دارد و اتفاق نظری وجود ندارد، مهم باشد. البته باید موضوع مهمی باشد تا بحث و بررسی شود و در اختیار آرای عمومی و به رفراندوم گذاشته شود. البته سازوکار این اصل خیلی پیچیده است ولی بعد از ۴۰ سال می‌تواند یک بار اجرا شود.

وی در بخش دیگری از سخنانش تصریح کرد: یکی از وعده‌هایی که به مردم دادم، اعلام منشور حقوق شهروندی بود. که مبنای تهیه ی پیش نویس اصل ۱۳۴ قانون اساسی است و بعد هم می‌تواند به شکل لایحه درآید.

روحانی ادامه داد: ممکن است برخی بگویند لازم است چند ماده دیگر به آن اضافه شود ولی در نهایت این منشور، منشور منقحی است و دلیل تدوینش هم این بود که مردم بدانند حقوق‌شان چیست و مسئولان اجرایی کشور و سایر مسئولان نیز بدانند که این حقوق و تکالیف وجود دارد.

وی با بیان اینکه این منشور جزو افتخارات دولت یازدهم است و در دولت دوازدهم نیز ادامه یافت، اظهار کرد: معاونت حقوقی اکنون مسئولیت آن را بر عهده دارد و مهم است این است که حقوق شهروندی مورد توجه همه باشد و دولت با تاکید بر آن‌ها، منشور شهروندی را اجرا کند.

وی با تاکید بر اینکه تلاش ما در اجرای حقوق شهروندی در دولت این بود که مردم نظر خود را بیان و رای خود را اعلام کنند، گفت: همچنین به دنبال این بودیم که همه جناح‌ها و احزاب نمایندگان خود را معرفی و در انتخابات شرکت کنند.

رییس جمهور با بیان اینکه دولت یازدهم و دوازدهم در فضای مجازی کار بزرگی کرد، یادآور شد: اگر این دولت نبود فضای مجازی در اختیار مردم نبود. بر اساس وجود فضای مجازی در کشور شفافیت زیادی ایجاد شده است، به همین دلیل بودجه را الان همه مردم می‌دانند. همچنین حضور مردم در صحنه و نقد و اعلام نظر مردم شرایطش با گذشته متفاوت است. الان همه مردم یک رسانه دارند و می‌توانند نظر خود را اعلام کنند، بخوانند، نقد و انتقاد کنند.

وی با اشاره به اقدامات دولت و دستگاه دیپلماسی در سال‌های اخیر، گفت: اینکه ما توانستیم همه قطعنامه‌های فصل هفتی که علیه ملت ایران بود را لغو کنیم، بسیار مهم است.  دولت‌هایی در دنیا هستند که حدود ۱۰ سال، ۱۵ سال، ۲۰ سال است که گرفتار فصل هفت هستند. و قطعنامه‌های آن‌ها از طریق فصل هفت منشور در شورای امنیت سازمان ملل تصویب می‌شود.

روحانی افزود: زنجیر بزرگی با این قطعنامه‌ها به گردن مردم ایران بود که دولت یازدهم توانست در یک فاصله زمانی کمتر از ۲ سال، کل این قطعنامه‌های فصل هفتی که شش قطعنامه بود، همه را یکجا لغو کند که این کار در تیر سال ۹۴ انجام گرفت و این موضوعی بسیار مهم و یکی از افتخارات ماست.

روحانی تاکید کرد: از افتخارات دولت این است که در احقاق حقوق مردم اهمال نکرده است، یعنی اگر ما یک میدان نفتی مشترک داشتیم، رفتیم و حق‌مان را بازستاندیم، اگر یک میدان گازی مشترک داشتیم و اگر همسایه ما دوبرابر ما از آن گاز استفاده می کرد، ما در این چند سال تلاش کردیم به اندازه همسایه‌مان از آن میدان گازی مشترکی که داریم استفاده کنیم. چرا که این گاز و آن نفت حق مردم است و تمام می‌شود. یک میدان مشترک است، شما برندارید، دیگری برمی‌دارد.

روحانی با اشاره به دیگر اقدامات دولت برای احقاق حقوق بین‌المللی ایران، اظهار کرد:برای اولین‌بار است که دولت وارد یک دادگاه بین‌المللی می‌شود و در قدم‌های اول پیروز و موفق می‌شود و در زمینه صلاحیت، موفقیت‌هایی را به دست می‌آورد.این موفقیت‌های حقوقی را دولت یازدهم و دوازدهم به دست آورده است.

رییس جمهور افزود: در مقام عمل هم تلاش کردیم مردم در زمینه آموزش، بهداشت، نیازهای ضروری زندگی‌شان، در زمینه حقوقی که نسبت به تورمی که وجود دارد می‌گیرند، یک تعادلی برقرار شود. طرح تحول سلامت کار بزرگی بود که در این دولت انجام گرفته است. برای اقشار کم‌درآمد و کم‌مصرف، آب، برق و گاز را مجانی کردیم.

وی ادامه داد: ما برای گروه‌های مختلف جامعه تلاش کردیم تا از حق‌شان استفاده کنند، برای حقوق زنان و حقوق جوانان در جامعه و اقلیت‌های دینی، مذهبی و قومی به مردم قول دادیم و تلاش و عمل کردیم. گفتیم: ۳۰ درصد مدیریت به عهده خانم‌ها باشد و در این زمینه داریم قدم به قدم به سمت این هدف جلو می‌رویم.

روحانی با اشاره به مشکلات روستاییان گفت: تقریبا ۷۴ درصد جمعیت ایران در شهر زندگی می‌کنند اما در عین حال روستاییان ما مشکلات زیادی داشتند که در این دولت برای آنان و نیازمندی‌ها و حقوقی که دارند، تلاش‌های زیادی در زمینه آب‌رسانی، برق‌رسانی، جاده‌کشی، بهداشت و نیز در زمینه آموزش انجام دادیم.

وی افزود: به عنوان نمونه ابتدای سال ۹۲ فقط ۱۴ هزار روستا گاز داشتند اما امروز این تعداد به ۳۲ هزار روستا رسیده است. یعنی حتی بیش از دوبرابر که نشان‌دهنده کار عظیم و بزرگی است که انجام شده است. همچنین در روستاها و شهرها کمتر از یک میلیون نفر آب بهداشتی پایدار داشتند. در روستاها کل مجموعه بیش از ۹۰۰ هزار نفر بوده است که در انتهای دولت این میزان به ۱۰ میلیون نفر می‌رسد.

روحانی در پایان تأکید کرد: ما اگر گفتیم حقوق شهروندی، فقط در کتابت و تدوین نبود، همه تلاش خود را به کار گرفتیم که این حقوق، اجرایی و عملیاتی شود، دولت‌های بعدی هم باید این تلاش را ادامه دهند تا مردم ما در سایه جمهوری اسلامی ایران، در سایه همان شعار استقلال و آزادی و جمهوری اسلامی که دادند، به همه حقوق حقه خودشان دست یابند.

در این مراسم از ۱۰ عنوان کتاب در زمینه حقوق اساسی و شهروندی رونمایی و تمبر قانون اساسی توسط رئیس جمهور ممهور شد.