آیین نامه اجرایی قانون تاسیس صندوق بیمه همگانی حوادث طبیعی

• وزارت امور اقتصادی و دارایی
• وزارت کشور
• وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
• وزارت نیرو
• سازمان برنامه و بودجه کشور

هییت وزیران در جلسـه ۱۴۰۰/۹/۲۴ بـه پیشـهـاد بیمـه مرکزی جمهوری اسـلامی ایران (با همکـاری سـازمـان مـدیریت بحران کشـور و تـایید هییت امنـای صـنـدوق بیمـه حوادث طبیعی ساختمان) و به استناد ماده (۱۵) قانون تاسـیـس صـندوق بیمه همگانی حوادث طبیعی- مصوب ۱۳۹۹- ، آیین نامه اجرایی قانون یادشده را به شرح زیر تصویب کرد:

آیین نامه اجرایی قانون تاسیس صندوق بیمه همگانی حوادث طبیعی

فصل اول- کلیات و تعاریف

ماده ۱- در این آیین نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می روند:

۱- قانون: قانون تاسیس صندوق بیمه همگانی حوادث طبیعی- مصوب ۱۳۹۹.

۲- صندوق: صندوق بیمه حوادث طبیعی ساختمان.

۳- بیمه مرکزی: بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران.

۴- حوادث طبیعی: حوادث مندرج در ماده (۱) قانون از جمله زلزله، ســل، طوفان، صـاعقه، سنگینی برف، رانش زمین، ریزش کوه و دریالرزه (سونامی).

۵- واحد مسکونی: هر واحد ساختمانی با کاربری مسکونی که دارای انشعاب قانونی برق برای مصارف خانگی می باشد.

۶- واحد غیرمسکونی: هر واحد ساختمانی با کاربری غیرمسکونی (تجاری، اداری (عمومی)، صنعتی و کشاورزی) که دارای انشعاب قانونی برق می باشد.

۷- حق بیمه: وجوهی که به موجب قانون بابت پوشـش بیمه پایه توسـط بیمه گذاران و دولت حسب مورد پرداخت می شود.

۸- بیمـه پـایه: پوشـش بیمه ای که صـندوق به موجب مقررات مربوط متعهد به ارایه آن به بیمه گذار می باشد.

۹- مالک: هر شخص حقیقی یا حقوقی که سند یا مدارک اثبات کننده دال بر مالکیت وی باشد.

۱۰- بیمه گذار: هر شخص حقیقی یا حقوقی مالک واحد مسکونی یا غیرمسکونی که مکلف به پرداخت حق بیمه مندرج در قبض برق خود می باشد.

۱۱- ذینفع بیمـه پایه: بیمه گذار، وراث قانونی یا قائم مقام قانونی وی که خسـارت مالی به او پرداخت می شود.

۱۲- سامانه: سامانه ارایه خدمات بیمه پایه حوادث طبیعی ساختمان.

۱۳- خسـارت مالی: هزینه های مربوط به بازسازی و یا تعمیر واحد مسکونی یا غیرمسکونی و سـهم آنهـا از مشـاعـات نـاشـی از حوادث طبیعی که صـندوق با رعایت حداکثر تعهد مقرر در آیین نامه اجرایی ماده (۲) قانون متعهد به جبران آن است.

۱۴- حسـاب ویژه: حساب ویژه حوادث طبیعی موضوع ماده (۵) قانون که توسط بیمه مرکزی ایجاد و اداره می شود.

فصل دوم- تکالیف صندوق و دستگاه های ذیربط در خصوص بیمه پایه

ماده ۲- صندوق موظف است با همکاری دستگاه های ذیربط، سامانه را به صورت برخط با امکان ارتباط با سامانه خدمت رسانی این دستگاه ها طراحی و ایجاد کند. دستگاه های موضوع ماده (۲) قانون مدیریت بحران کشـور- مصوب ۱۳۹۸- موظفند کلیه اطلاعات مورد نیاز صندوق در چهارچوب این آیین نامه را از طریق سامانه مذکور برای صندوق ارایه نمایند.

تبصـره- صندوق موظف است دسترسی بیمه مرکزی به سامانه را فراهم نماید. بیمه مرکزی دسـترسـی شـرکت های بیمه ارایه دهنده خدمات بیمه تکمیلی به اطلاعات را از طریق سـامانه فراهم می کند.

ماده ۳- وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظف اسـت حداکثر تا نیمه شـهریور ماه هر سـال اطلاعات بیمه گذاران تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره)، سازمان بهزیستی کشور و یا سایر افرادی که از پرداخت حق بیمه پایه ناتوان هستند را از طریق سامانه به صندوق ارسال نماید.

ماده ۴- وزارت نیرو و شرکت های توزیع نیروی برق موظفند از طریق ایجاد دسترسی به اطلاعات سامانه مشترکین، اطلاعات مربوط به کلیه واحد های مسکونی و مشاعات که به آن ها انشعاب قانونی برق داده شـده است و تغییرات بعدی آن را به ترتیبی که بین وزارت نیرو و صندوق توافق می شود، از طریق سامانه در اختیار صندوق قرار دهند.

ماده ۵- صندوق موظف است:

۱- پس از دریافت اطلاعات موضوع مواد (۳) و (۴) این آیین نامه، حداکثر حق بیمه پایه هر واحد مسکونی را تا پایان شهریور ماه هر سال با رعایت آیین نامه موضوع ماده (۲) قانون برای پیشنهاد درج در لایحه بودجه سنواتی تعیین و به سازمان برنامه و بودجه کشور اعلام نماید.

۲- بر اساس اطلاعات موضـوع مواد (۳) و (۷) این آیین نامه، سهم دولت از حق بیمه پایه واحد مسکونی و همچنین تعهد دولت از محل آیین نامه اجرایی تبصـره (۲) ماده (۴) قانون را تا پایان شهریورماه هر سال محاسبه و برای درج در لایحه بودجه سنواتی به سازمان برنامه و بودجه کشور اعلام نماید.

۳- حداکثر تعهد صندوق و سهم بیمه گذاران واحد های مسکونی از حق بیمه پایه بر اساس ارقام مندرج در قوانین بودجه سنواتی را از طریق سامانه به وزارت نیرو و شرکت های توزیع نیروی برق اعلام کنـد.

درج اطلاعـات مذکور در سـامـانه و قبض برق هر واحد مسکونی به منزله تعهد صـندوق جهت جبران خسارت مالی از محل بیمه پایه حوادث طبیعی ساختمان است.

ماده ۶– در اجرای تبصـره (۱) ماده (۴) قانون، سهم بیمه گذار و سهم دولت از حق بیمه پایه واحد های مسکونی به شرح جدول زیر تعیین می شود:

ماده ۷- وزارت نیرو و شـرکت های توزیع نیروی برق موظفند با رعایت ماده (۶) این آیین نامه، صـددرصـد (۱۰۰ ٪) حق بیمه پایه سهم بیمه گذاران واحد های مسکونی را ضمن درج در قبوض برق هر واحد مسکونی (اعم از کاغذی و الکترونیکی یا ارسال از طریق پیامک)، بلافاصله پس از وصول، به حسـاب خزانه داری کل کشـور واریز نمـاینـد. خزانه داری کـل کشـور موظف اسـت ظرف یک هفته پس از وصول، مبالغ حق بیمه مذکور را به حساب صندوق واریز کند.

تبصره ۱- وزارت نیرو و شرکت های توزیع نیروی برق مکلفند اطلاعات مشترکین برق واحد های مسکونی را که حق بیمه پایه خود را پرداخت کرده اند به ترتیبی که بین وزارت نیرو و صندوق توافق می شود، از طریق سامانه به صندوق ارسال نمایند.

تبصـره ۲- وزارت نیرو و شـرکت های توزیع نیروی برق مکلفند نسبت به صدور قبض برق و دریافت حق بیمه سهم بیمه گذاران کم مصرف که مشمول معافیت پرداخت هزینه برق مصرفی بوده ولی جزء گروه های هدف موضـوع تبصـره (۲) ماده (۴) قانون نمی باشند، اقدام و وجوه دریافتی را به ترتیب مقرر در این ماده به خزانه داری کل کشور واریز نمایند.

ماده ۸- سـهم دولت از حق بیمه پایه واحد مسکونی با رعایت ماده (۶) این آیین نامه، در ابتدای هر سال از محل اعتبار موضوع ماده (۱۰) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت – مصوب ۱۳۸۰- و همچنین کل حق بیمه سالانه مشـمولین تبصـره (۲) ماده (۴) قانون از محل اعتبار موضـوع مـاده (۱۰) قانون تنظیم بخشـی از مقررات مالی دولت- مصـوب ۱۳۸۰- و اعتبارات موضـوع مواد (۱۶) و (۱۷) قانون مدیریت بحران کشور – مصوب ۱۳۹۸- تامین و مستقیماً به حساب صندوق واریز می شود.

فصل سوم- تکالیف صندوق و بیمه مرکزی در رسیدگی به خسارت مالی

ماده ۹- صـندوق موظف است پس از وقوع حوادث طبیعی منجر به خسارت مالی، نسبت به اعزام کارشناس به محل حادثه اقدام و با رعایت دستورالعمل نحوه رسیدگی و پرداخت خسارت مالی، می زان خسـارت مالی واردشـده به هر واحد مسکونی را تعیین و تعهدات خود را با رعایت حداکثر تعهد تعیین شـده در آیین نامه اجرایی ماده (۲) قانون، ظرف دو هفته از تاریخ وقوع حادثه به ذینفع بیمه پایه ایفا کند.

تبصره- دستورالعمل نحوه رسیدگی و پرداخت خسارت مالی ظرف یک ماه از تاریخ تصویب این آیین نامه، توسط صندوق تهیه و به تصویب هییت امنا می رسد.

ماده ۱۰- حداکثر مبلغ ریالی تعهد سالیانه صندوق در قبال هر واحد مسکونی به ازای هر حادثه اسـت و در صـورت وقوع مجدد حوادث طبیعی، صـدوق تا سـقف موضـوع ماده (۲) قانون و آیین نامه اجرایی آن تعهد خواهد داشت.

ماده ۱۱- چنانچه یک واحد مسکونی پوشـش بیمه تکمیلی حوادث طبیعی موضـوع قانون را از یکی از شرکت های بیمه داشـته باشـد، خسارت های مالی مربوط تا سقف تعهدات بیمه پایه توسط صندوق جبران و مابه التفاوت آن از محل پوشش بیمه تکمیلی مذکور و براساس ضوابط و مقررات مربوط پرداخت خواهد شد.

ماده ۱۲- هییت عامل صندوق می تواند پس از تایید هییت امنا و تصویب هییت وزیران به تدریج پوشش بیمه صندوق را به ساختمان های غیرمسکونی تعمیم دهد.

تبصره- پس از تصویب هییت وزیران در خصوص ارایه پوشش های بیمه ای صندوق به واحد های غیرمسکونی، احکام مرتبط با واحد های مسکونی در متن این آیین نامه به واحد های غیرمسکونی نیز داده می شود.

فصل چهارم- نظارت بر انجام تعهدات صندوق

ماده ۱۳- صـندوق موظف است دراجرای تکلیف مقرر در ماده (۷) قانون، اطلاعات، گزارش ها و مستندات زیر را از طریق سامانه به بیمه مرکزی ارایه نماید:

۱- گزارش بیم سنجی (آکچوئری) صندوق مشتمل بر تعیین مجموع تعهدات صندوق، کفایت منابع آن برای ایفای تعهدات و کفایت پوشش های اتکایی به صورت سالانه و به روزرسانی این گزارش و بعد از پرداخت خسارت های مالی هر سه ماه یک بار.

۲- اطلاعات مربوط به گزارش های موضـوع ماده (۹) این آیین نامه که مبنای پرداخت خسـارت مالی توسـط صـندوق بوده است، به تفکیک هر حادثه طبیعی و هر واحد مسکونی ظرف یک ماه از تاریخ وقوع هر حادثه.

۳- نسخه ای از صـورت های مالی و گزارش عملکرد هییت عامل در هر سال مالی حداقل یک ماه قبل از جلسه هییت امنا با موضوع رسیدگی به صورت های مالی و گزارش عملکرد سالانه.

ماده ۱۴– بیمه مرکزی موظف است پس از دریافت گزارش ها و مستندات بند های (۱)، (۲) و (۳) موضـوع ماده (۱۳) این آیین نامه، نظرات خود را در رابطه با انجام تعهدات صندوق به هییت امنای صندوق گزارش نماید.

ماده ۱۵- صـندوق موظف اسـت مطابق تبصـره (۱) ماده (۱۶) قانون مدیریت بحران کشـور، گزارش نحوه مصـرف اعتبارات ماده یادشـده را در مقاطع زمانی شش ماهه تهیه و به وزارت کشـور (سازمان مدیریت بحران کشور) ارایه دهد.

فصل پنجم- پوشش اتکایی بیمه پایه

ماده ۱۶- صندوق موظف است با پرداخت حق بیمه مربوط پوشش های اتکایی لازم را از حساب ویژه اخذ نماید. بیمه مرکزی از طریق حساب ویژه موظف است پوشش اتکایی مورد نیاز صندوق را تامین نماید.

تبصره ۱- نحوه واگذاری پوشش اتکایی بیمه پایه صندوق به حساب ویژه، می زان کارمزد و سایر موضوعات مربوط به موجب دستورالعملی خواهد بود که به پیشنهاد مشترک صندوق و بیمه مرکزی به تصویب شورای عالی بیمه می رسد.

تبصـره ۲- پس از وقوع حوادث طبیعی، بیمه مرکزی موظف است در چهارچوب قرارداد اتکایی مربوط از محل حساب ویژه، ظرف یک هفته از درخواست صندوق نسبت به پرداخت خسارت مالی سهم حساب ویژه اقدام نماید.

ماده ۱۷- اخذ پوشـش اتکایی توسـط صـندوق از سایر موسسات بیمه اتکایی داخل و خارج از کشـور بلامانع اسـت. واگذاری به خارج از کشـور منوط به اخذ موافقت قبلی از بیمه مرکزی می باشد.

فصل ششم- نحوه اداره حساب ویژه

ماده ۱۸- بیمه مرکزی موظف است پس از تصویب اسـاسـنامه صـندوق، حساب ویژه موضوع ماده (۵) قانون را به منظور پوشـش اتکایی بیمه پایه ایجاد کند.

به منظور اسـتقلال مالی و حقوقی حساب ویژه از بیمه مرکزی، شناسه ملی و کد اقتصادی به این حساب تخصیص می یابد. بیمه مرکزی موظف است از طریق مرجع ثبت شرکت ها اقدامات لازم را در این خصوص به عمل آورد.

ماده ۱۹- هییت عامل بیمه مرکزی مسئولیت اداره این حساب را برعهده دارد و موظف اسـت گزارش عملکرد سالانه و صـورت های مالی این حساب را به طور مستقل تنظیم و همزمان با بررسی و صورت های مالی بیمه مرکزی به مجمع عمومی بیمه مرکزی گزارش نماید.

ماده ۲۰- مجمع عمومی بیمه مرکزی مسئول رسیدگی و تصویب بودجه و صـورت های مالی سالانه این حساب می باشد.

ماده ۲۱- سازمان حسابرسی مسئول رسیدگی به صورت های مالی سالانه حساب ویژه است. صـورت های مالی سالانه حسـاب ویژه یک ماه قبل از تشکیل مجمع عمومی بیمه مرکزی تسلیم سـازمان مذکور خواهد شـد تا آن سـازمان گزارش خود را درباره آن تهیه و ضـمن اظهار نظر به مجمع عمومی بیمه مرکزی تسلیم کند.

ماده ۲۲- نحوه سرمایه گذاری منابع حساب ویژه، تابع ماده (۱۲) قانون است.

ماده ۲۳- منابع حساب ویژه عبارتند از:

۱- دوازده درصـد (۱۲ ٪) از محل اعتبار موضوع ماده (۱۰) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت با تخصیص صددرصد (۱۰۰ ٪) که سالانه در این حساب تودیع می شود.

۲- مبالغ پرداختی از محل ماده (۸) قانون.

۳- حق بیمه های دریافتی از صندوق و کارمزد مربوط به واگذاریها.

۴- درآمد حاصل از سرمایه گذاریها.

ماده ۲۴- مازاد درآمد بر هزینه هر دوره مالی حساب ویژه، سود ویژه سالانه بیمه مرکزی تلقی ماده ۲۴- مازاد درآمد بر هزینه هر دوره مالی حساب ویژه، سود ویژه سالانه بیمه مرکزی تلقی نمی شـود و مشـمول پرداخت مالیات بر درآمد عملکرد نمی باشـد و به عنوان اندوخته به دوره بعد منتقل می شود.

ماده ۲۵- برداشت از منابع بیمه مرکزی بابت تعهدات حساب ویژه ممنوع است و جبران کسری منابع این حساب تابع ضوابط ماده (۸) قانون می باشد.

محمد مخبر
معاون اول ریاست جمهوری